"ANTARTiKA, TELLiOgULLARI'NINDIR!.."

insansoyunun toprak acgozlulugu, yine had safhada..
"Dusmana ulkemin bir cakiltasini bile vermem!"
dusuncesi, dunyayi binbir turlu sorunla basbasa
birakiyor. Gercel (reel) somurgecilik sonrasi, eski
efendilerin cetvelle boldugu haritalar da, bu
sorunlari doruguna cikariyor:


Amerika Anakarasi: Orta Amerika ulkesi Guetamala,
260,000 nufuslu kucucuk komsu ulke Belize uzerinde hak
iddia ediyor; haritalarda, kendi sinirlari icerisinde
gosteriyor. (Bu nedenle, Belize'de surekli olarak
ingiltere askerleri bulunuyor.)



Afrika Ankarasi: Etyopya'dan bagimsiz olusu birkac
yildan geriye gitmeyen yoksulluklar ve yoksunluklar
ulkesi Eritre, eski efendisiyle sinir sorunu yasiyor.
Eski efendinin hak iddialari suruyor. (Kolay degil
elbette: Etyopya, Eritre'nin bagimsizligi nedeniyle,
tum kiyilarini yitirmis oldu.)


Avrupa Anakarasi: Eski Yugoslavya.. Daha fazla soze
gerek var mi..



Avustralya Anakarasi: collerin bile Yerliler'in ozel
bolgesi sayilmasi onerisi, uzun yillardan sonra ve
binbir zorlukla gerceklesebildi. (Sanki bu coller,
yasanabilecek yerlermis gibi..)


Asya Anakarasi: 1962'de, tarihin ilk cin-Hint Savasi
patlak verdi. cin'in 1959'da Tibet'i isgalinden sonra,
cin'le Hindistan arasinda, sinir sorunu yasandi. cin
askerleri, siniri surekli asiyorlardi. Hint askerleri
ise, Hint tarafi daglik oldugu icin, sinir
bolgelerinde denetimi saglayamiyordu. Hindistan
yenildi. O bolgeler hala cin'in elinde..


ornekler cogaltilabilir. Bunlar, patirtili gurultulu
gerceklesen olaylar.. Bir de sessiz sedasiz
gerceklesen bir toprak acgozlulugu var ki, onu
anmadan, dunyaya iliskin bir cift laf etmek bile
olanakli degil: Antartika!


Antartika, uzaklik ve iklim ozellikleri nedeniyle, en
gec bulunan anakara oldu. 1908'den baslayarak 7 ulke,
anakaranin cesitli bolgeleri uzerinde hak iddia etti.
(Bunlardan 3'u cakisiyor.) En az 12 ulkenin (bir de
Greenpeace'in) arastirma ussu var. Antartika'yi
duzenleyen ilk anlasma, 1959'da, anakarada etkin olan
12 ulke arasinda imzalandi. ilerleyen yillarda,
anlasmanin taraflarina 27 ulke daha katildi. Zamanla,
Antartika'ya olan ilgi artti. Gunumuzde, en az 26
ulkede, Antartika uzerine ya universite bolumu ve
anabilim dali ya da arastirma birimi bulunuyor. Bu
ulkeler icerisinde, Avrupa ve Guney Amerika ulkeri
yaninda, cin, Japonya ve Hindistan da var. ozellikle
Hindistan'da, konuya iliskin bircok yayin cikiyor.


Ne oldu da bu ilgi bu kadar artti? Yol gecmez kervan
gecmez Antartika'da ne var ki bunca ulke haril haril
calisiyor? Yapilan arastirnalar, kara altinda ve
anakarayi cevreleyen denizde zengin yeryagi (petrol)
yataklari olabilecegine isaret ediyor. Ayrica, az da
olsa cesitli madenler, simdi bile cikiyor. ucuncusu,
Antartika, ozellikle Norvec ve Rusya gibi ulkeler
icin, balikcilik acisindan oldukca onemli.. Son
olarak, Antartika buzullarinin suruklenerek, su
sikintisi ceken ulkelere goturulmesi gibi bir izdusu
(proje) var. Bu izdusu, ilk bakista ucuk gelse de,
simdiden milyon dolarlar harcanmis durumda..


1982'de, Malezya'nin basi cektigi 'gelismekte olan'
ulkeler, 1959'daki anlasmaya dayanilarak,
Antartika'nin, eski somurgecilerce yagmalanmasina
karsi ciktilar. Tartismalar hala suruyor. Malezya ve
baglasiklari, bu konuda, uluslararasi hukuktaki ortak
kalit (miras) ilkesinin uygulanmasi gerektigini ileri
surduler. Antartika, hicbir ulusun ya da toplulugun
olamaz. Hepimiz Antartikali'yiz! Hepimiz cifte
yurttasiz! Hepimizin uzaklarda bir ulkesi var!


Acaba gercekten de boyle mi? Emek acisindan bakarsak,
beklenmedik bir sonuc cikiyor: Madem ki Antartika'ya
gidenler, orada var kalabilmek icin buyuk emek
harciyor, Antartika, onlarin hakkidir. Antartika,
Antartika icin hicbirsey yapmamis (acaba, Antartika'ya
Malezyali gitmis mi hic?) Malezyalilar'in da topragi
sayilabilir mi? ote yandan, ayni emek yaklasimi, bunun
tersini de soyleyebilir: Halklar yillarca
somurulduler. Antartika'ya, ancak somurgeciler
gidebildi. Somurgecileri Antartika'ya goturenler de,
ezilen halklarin teri, kani ve gozyasidir. Bu son
yaklasim, Malezya'nin cikisiyla eklemlendiginde, en
mantikli bakis olarak duruyor.


Antartika'da ilk ussu, 1904'te Arjantin kuruyor. Bu,
40 yil boyunca, anakaradaki tek us. simdi
Antartika'da, kislari 1200'u asmayan, yazlari 10,000'e
yaklasan bir nufus var. 1955'te ilk evlilik, 1978'de
ise, ilk dogum gerceklesiyor. 


Bu konuda konusmak bile, Turkiye icin luks elbette.
Turkiye'nin binbir turlu sorunu var. Ancak, Kore'nin
de, sili'nin de, Arjantin'in de sorunlari var. Ama
onlar bos durmuyorlar. Daha etkin olanlar da var:
Tarih sirasiyla, ingiltere, Yeni Zellanda, Fransa,
Avustralya, Norvec, sili ve Arjantin, Antartika'yi
kendilerince bolusmus durumdalar.. Henuz bir savas
cikmis degil. Ancak bu durum, cikmayacagi anlamina
gelmiyor. Bilim ilerledikce, anakaranin % 98'ini
kaplayan kalin buz tabakalarini kirmakta
ustalasildikca, yeni madenler ve belki de yeryagi
cikacak. Buzlarin altindan, aslinda, maden degil savas
cikacak. Dusunebiliyor musunuz dondurucu sogukta
birbirlerine saldiran insanlari.. Toprak
acgozlulugunun sonu, Antartika'da, 'dusmana
saldirirken donmak, Taklamakan'da, yine 'dusman'a
saldirirken yanmaktir..


Antartika'da bir ozon deligi bulundugunda, buyuk olay
olmustu. O deligin buyumesine izin vermeyelim!