kimden: Ulas Basar GEZGiN

11 EYLuL'DEN BiRKAc GuN oNCE, YENi ZELLANDA'DA BiR
AFGAN SIgINMACI

-Bu yazi, sevgili Sedat Abi'ye (Ozgurdamar)
armaganimdir.-



Avustralo-Asya olarak adlandirilan dev bolge,
Turkiyeli okura, kutlebilimsel (fiziksel) olarak da,
yansibilimsel (psikolojik) olarak da, oldukca uzak. Bu
bolgede olup bitenlerin cok azi, Turkiye'ye yansiyor.
Benim amacim, bu gidise bir "dur!" demek..


11 Eylul'den birkac gun once, Yeni Zellanda'da, bir
Afgan siginmaci nedeniyle, kiyametler kopmustu.
Kendine Yeni Zellanda yurttasligi taninan bu Afgan,
eski basbakan ve o zamanin karsitlik (muhalefet)
onderi Jenny Shipley  tarafindan, yildiricilikla
(teroristlik) suclaniyordu. Yurttasliktan cikarilmasi
ve genel gocmen siyasasinin yeniden gozden gecirilmesi
isteniyordu. Bu sert tartismalarin odagi olan Afgan
siginmaci, olagan bir gocmen degildi. Koskoca
Necibullah Lafraye idi!


Necipullah Lafraye, Kabil universitesi'nde Hukuk ve
Siyasetbilim okuduktan sonra, siyasetbilim alanindaki
doktora derecesini, Hawai universitesi'nden aldi.
Hawai Muhammedci (Musluman) ogrenciler Dernegi'nin bas
kurucu uyesidir. Sovyetler'e karsi direnis hareketine
katildi. 1989'da, Sovyet birliklerinin cekilmesinden
sonra, gecici hukumette, istihbarat Bakanligi yapti.
1992'den Taliban'in Kabil'e girdigi Eylul 1996
tarihine kadar ise, Afganistan islam Devleti'nin
Disisleri Bakani idi. Bir sure, Afganistan'da
saklandiktan sonra, Pakistan'a kacti. Ancak, ulkenin
Taliban'a destek veren siyasasini elestirdigi icin,
Pakistan'dan da ayrilmak zorunda kaldi. Bakanligi
sirasinda, Avustralya Parlamentosu'na yemege
cagirilmisti. Bu baglantiyi dusunerek, Avustralya'ya
siginma isteminde bulundu, reddedildi. Eylul 2000'de,
esi ve dort cocugu ile birlikte, Yeni Zellanda'ya
yerlesti. 


Lafraye tartismasindan birkac gun once, 433 Afgan
siginmaci, Endonezya'dan, Avustralya yakinlarina
coktan ulasmisti. Avustralya, siginmacilari kabul
etmedi (oysa, kimi kimin ulkesine almiyorsun..
Avrupalilar'in Avustralya'daki varliklari, 300 yildan
geriye gitmiyor.). Tekne, batmak uzereyken, Norvec
bandirali bir yuk gemisi, yardimlarina yetisti. Ancak,
sorun, bir turlu cozulemedi. Avustralya, sagcisiyla
solcusuyla, "hayir!" diyordu gocmenlere.. Bunlardan
150'sine, Yeni Zellanda, kollarini acti. Yeni
Zellanda, o yil icin, 750 kisilik yillik gocmen
kotasindan 150'sini Afganlar'a vermeyi
kararlastirmisti (bu arada, Yeni Zellanda'nin nufusu,
4 milyon). Geriye kalan 283 kisi, anlasma sonucu
olarak, Pasifik'te, Papua Yeni Gine'nin dogusundaki
Nauru Ada Devleti'ne birakildi. Nauru, daha onceden,
Avustralya ile, bu tur durumlardaki gocmenleri kabul
etme karsiliginda, Avustralya'nin, Naura'ya parasal
yardimda bulunmasi biciminde bir anlasma yapmist+i.
(Bu siginmacilari savma yontemine, 'Pasifik cozumu'
adi veriliyor.)


Lafraye'nin yildirici olup olmadigi noktasinda, eski
basbakan Jenny Shipley, kanit gosteremediginden,
herhangi bir islem yurutulmedi. Bu konuya az sonra
donecegiz.


Ve birkac gun sonra, 11 Eylul geldi, catti. 11
Eylul'un Avustralya ve Yeni Zellanda Muhammedcileri'ne
bedeli agir oldu. Avustralya'nin cesitli kentlerindeki
camiler taslandi. isaci (Hiristiyan) olan
Ortadogulular da nasiplerini aldilar: Sidney'deki
Lubnan Arap Kilisesi'ndeki dugun, taslanma nedeniyle,
ertelendi. Yeni Zellanda'da, Christchurch'te yasayan
Ortadogu kokenli bir kadin, yolda, tukuruk yagmuruna
tutuldu. 11 Eylul, dogaldir ki, gocmenlere bakisi
derinden etkiledi. Ancak, Lafraye olayi ve 433 Afgan
siginmaci olayi, 11 Eylul'den once gerceklesmisti.
Muhammedci olmayanlar ve Arap olmayanlar, sanki
yillardir bu ani bekliyorlardi.


simdi, Necipullah Lafraye, Yeni Zellanda'daki Otago
universitesi'nin Siyasetbilim Bolumu'nde hocalik
yapiyor. Peki, Jenny Shipley'in iddialari dogru muydu?
Lafraye, gercekten yildirici (terorist) mi?


1980'lerin ikinci yarisina ait, Afganistan'daki
direnis hareketine iliskin bircok kaynak, bu soruya,
"evet" yanitini veriyor. ornegin, 15 subat 1988
tarihinde, The Washington Times'ta yayinlanan Richard
S. Ehrlich imzali ve "Afgan isyancilar, Gercek Savas
ustune cekilecek Rambo Filmine Karsi cikiyor" adli
soyleside, Lafraye, donemin en guclu savasci agina
sahip Cemiyet-i islami'nin siyasal onderi olarak
gorunuyor. En guclu askeri hareketin siyasal onderi
olarak, Afganistan ustune cekilecek Rambo filmine
karsi cikiyor; bu filmin cihatlarinin yararina
olmayacagini belirtiyor. Onlarin amaci, Afganistan'da
bir islam Devleti kurmak. Filmi cekeceklerse, bu amaci
paylasmadiklarindan, film, cihatin yararina degil..


Peki, Lafraye, Afganistan'a donecek mi? Donecekmis
gibi gorunmuyor. cunku O, Sovyetler'e karsi
Amerika'dan yardim alsa da, Amerikan somurgeciligine
de karsi oldu. Taliban Afganistani da, Amerika
Afganistani da O'na cok uzak.. O donem, Afganistan'i
Sovyetler degil de, Amerika isgal etse, herhalde, bu
kez Amerika'ya karsi savasirdi. Hepsi gavur nasilsa..



Lafraye, Direnis Hareketi'ne katilmaktan gurur
duydugunu soyluyor. Oysa, O'nunla gurur duyan bir
ulkesi yok. Afgan olmak ne kadar zor..